Vrachtwagens rijden met spiegels, en dan nog eens met meer spiegels dan bijvoorbeeld een personenauto. Dit is eigenlijk altijd vanzelfsprekend geweest. De afgelopen jaren zien we steeds vaker vrachtwagens waar alle, of een groot deel van de spiegels vervangen is door een camera monitor systeem.
Dat wil zeggen camera’s op het dakframe en monitoren op de A-stijlen. Veel vrachtwagens zijn inmiddels op het eerste gezicht gemakkelijk te herkennen door het ontbreken van achteruitkijkspiegels en breedhoekspiegels.
Hoe kwam deze ontwikkeling opgang en wat is het nut van dergelijke ontwikkeling. Uiteraard ook de voor- en nadelen van een camera monitor systeem t.o.v. de conventionele spiegels op een rij. Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wat is de beste oplossing in vrachwagen land!
Het begin ...
We gaan terug naar 2016, de Verenigde Naties maken zich sterk voor een voorschrift waardoor camera monitor systemen conventionele spiegels op vrachtwagens kunnen vervangen.
Één van de voordelen die men zag was dat het zogenaamde directe zicht zou gaan verbeteren. We hebben het hier over het zicht vanuit het oogpunt van de chauffeur, dus wat gezien kan worden zonder hulp van spiegels of camera's.
De Europese Commissie voert in 2019 aangepast veiligheidsmaatregelen in. (de General Safety Regulation, afgekort: GSR). Binnen deze maatregelen staan meerdere veiligheidsfuncties benoemd welke de algemene veiligheid zal laten toenemen. Inschatting is dat invoering van deze maatregelen het aantal ongevallen zal verminderen en tegen 2038 meer dan 25.000 levens zal redden en minstens 140.000 ernstige verwondingen zal voorkomen. Invoering van camera monitor systemen is zo'n veiligheidsfunctie welke kan bijdragen aan het bereiken van deze aantallen. De gedachte hierbij is dat het directe zicht zal verbeteren. Ondanks dit nobele streven blijkt echter de belangrijkste reden achter de ontwikkeling van camera monitor systemen een andere, namelijk betere aerodynamica en de mogelijkheid om brandstof en CO2-uitstoot te besparen.
De eerste vrachtwagen met camera's kwam in 2019 op de weg,
De technische mogelijkheden hebben zich sindsdien snel ontwikkeld. Verschillende fabrikanten hebben vrachtwagens met camera monitor systemen op de markt gebracht en de toekomstige wetgeving versnelt het proces. Tegen 2029 zal de GSR eisen dat voor alle nieuw geregistreerde vrachtwagens systemen zijn geïntegreerd welke bijdragen aan verbeterd direct zicht, om zo de dode hoek te minimaliseren.
De voordelen en de uitdagingen:
De aangepaste wetgeving draagt bij aan technische ontwikkelingen welke mogelijkheden en voordelen bieden.
Hoewel, elk voordeel heeft een ......, laat ik het beperkingen en uitdagingen noemen.
Ik zet ze op een rijtje, te beginnen bij de (belangrijkste) voordelen;
Aerodynamica:
De aerodynamica van een vrachtwagen is direct van grote invloed op de brandstofefficiëntie en dus ook op de belasting van het milieu. Aangezien camera monitor systemen de invloed van luchtweerstand verkleinen, in vergelijking met traditionele zijspiegels, zal zowel het brandstof- als energieverbruik verminderen. Hier betreft het een win-win situatie voor zowel de onderneming als ook het milieu.
Mogelijke brandstof besparing is door experts bepaald op ca.1,5 %. Bij een gemiddelde kilometrage van 120.000 km per jaar levert dit een minimale besparing van ruim 500 liter brandstof op.
Veiligheid:
Terug brengen van zicht belemmeringen: Met een camera zijn er geen fysieke spiegels die het zicht van de chauffeur belemmeren. Daarom is een camera monitor systeem geschikt voor complexe verkeerssituaties, bijvoorbeeld wanneer kwetsbare weggebruikers zich dicht bij de vrachtwagen bevinden of de verkeerssituatie op een rotonde, waar spiegels het zicht van de chauffeur kunnen belemmeren.
Digitale ondersteuning: Automatische of handmatige aanhangertracking zijn toegevoegd aan de camera's. Hierdoor worden aanhangerbewegingen gevolgd. Tevens wordt dit systeem gebruikt bij het achteruitrijden. Aanvullend wordt gebruik gemaakt van ingebouwde referentielijnen welke ondersteuning biedt bij het wisselen van rijstrook.
Beeldvervorming; Bij gewone spiegels is er sprake van enige beeldvervorming. Dit komt door de spiegelradius welke ontstaat door de bolvorming in de spiegel. Bij een camera monitor systeem zijn er voldoende instellingen te vinden welke mogelijke beeldvervorming corrigeren. Het uiteindelijk beeld zal nagenoeg de werkelijkheid benaderen.
Bewaking rondom; Camera monitor systeem kan ook ingezet worden als bewakingsfunctie.
Duister, donker en weersomstandigheden:
Beter zicht weersomstandigheden; Een camera biedt beter zicht bij het rijden in regen. De lens is simpelweg beter beschermd tegen regen door een efficiënt ontwerp van de camera-arm. De monitoren bevinden zich in de cabine, waardoor geen regendruppels het zicht belemmeren. Het zicht is dus beter. Vergelijk het eens met conventionele spiegels. Niet alleen op de spiegels zitten waterdruppels maar ook nog eens op het zijraam. Het zicht wordt daardoor dubbel belemmerd.
Beter zicht duister & donker; In het donker bieden camera's het voordeel van beter zicht in vergelijking met spiegels. Omdat de camera lichtgevoelig is kan deze bij weinig licht goed werken, het zgn. nachtzicht is hier van toepassing.
Schoonhouden; Het is gemakkelijker om een cameralens schoon te houden dan de traditionele spiegel met een groot glasoppervlak. De camera is door de hoge positie op de vrachtwagen daarnaast minder gevoelig voor vuil.
Dan nu de beperkingen en uitdagingen;
Zicht en veiligheid:
Algemeen beeld; Spiegels geven een driedimensionaal beeld, terwijl camera monitor systemen tweedimensionaal zijn. Inschatting van d ieptezicht, inschatting van afstand en snelheid kan enige gewenningstijd vragen.
Beeld resolutie; De resolutie van de camera kan een nadeel zijn in vergelijking met een spiegel. Spiegels bieden hetzelfde scherpteniveau als je ogen. Camera's hebben een groothoeklens en een scherm met een beperkte resolutie. Hierdoor kunnen chauffeurs de afstand moeilijker inschatten. Verbeter me als ik het fout heb, maar ik heb begrepen dat er keuze gemaakt kan worden in beeldresolutie en scherm grootte.
Positie van de monitoren; Zoals aangegeven is er keuze in scherm grootte echter aanpassing t.b.v. het interieur van de cabine is wellicht nodig om te voorkomen dat er als nog een dode hoek ontstaat. In de praktijk kan dit betekenen dat er een kleiner scherm gemonteerd wordt. Een scherm wat betreft kijk oppervlak uiteindelijk kleiner is dan dat van gewone spiegels. Dit heeft gevolgen voor de grootte afbeelding van voorwerpen op de monitoren.
Onderhoud & kosten:
Het systeem bevat veel techniek. Er zijn zowel sensoren als schermen in een camera monitor systeem, gekoppeld aan een computer die het beeld vertaald en beheert. De reparatie, door onderhoud of schade kan, afhankelijk van de onderdelen, fors duurder uitvallen.
De praktijk, een kleine verdieping;
Op dit moment zijn de meeste chauffeurs nog gewend om met conventionele zijspiegels te rijden, waardoor rijden met een camera monitor systeem een nieuwe rijervaring is. Kijken naar een tweedimensionaal beeld op een camerascherm is anders dan kijken in de gewone spiegels, het driedimensioneel beeld.
Een camera monitor systeem is zoals gezegd een technisch digitaal systeem. Dit betekent dat je te maken krijgt met nieuwe wijze van instellingen als ook functies in gebruik. Uiteraard met de voordelen om het systeem volledig naar eigen inzicht optimaal in te stellen, echter het vraagt gewenning en wellicht een andere routine.
In bovenstaande alinea veiligheid heb ik al een paar functies benoemd.
Onderstaand een korte verdieping van deze functies.
Zoals je hebt kunnen lezen geeft het camera monitor systeem de bestuurder een ongehinderd zicht, waar de achteruitkijkspiegels en de breedhoekspiegels eerder grote gebieden naar rechts en links van de A-stijl bedeken. Dat is vooral een voordeel op kruispunten, bij manoeuvres en in scherpe bochten (zoals rotondes). Bovendien zijn spiegels in een vaste positie gemonteerd, zodat de bestuurder in bochten het einde van de oplegger uit het oog kan verliezen. Het camera monitor systeem zwenkt daarentegen het beeld van de camera naar de binnenkant van de bocht, zodat de bestuurder steeds het einde van de trailer kan zien. In principe is het systeem ingesteld voor standaard opleggers, maar het zwenken kan individueel geregeld worden. Dat kan automatisch gebeuren op moderne trailers wanneer ze hun geometrische gegevens doorgeven aan de trekker. De bestuurder kan de zwenkstraal manueel aanpassen.
De afstandslijnen op het display van het camera monitor systeem helpen bestuurders om de afstanden achter de vrachtwagen in te schatten. Er worden drie vaste lijnen weergegeven samen met een lijn die de bestuurder precies kan afstellen om het einde van het voertuig te markeren voor hij vertrekt. In combinatie met de informatie die de assistentiesystemen op de displays weergeven, kan de bestuurder nu drie typische situaties beter inschatten:
Wanneer er voldoende afstand is om naar links te bewegen.
De afstand achter het voertuig bij het manoeuvreren.
Wanneer de bestuurder na het inhalen weer veilig rechts kan invoegen.
Bij het invallen van de avond heeft het camera monitor systeem een duidelijk voordeel. De lichtgevoeligheid van de camera’s is hoog, gevolg is dat de displays een veel helderder beeld tonen dan het natuurlijke licht. Bestuurders krijgen zo beter zicht over hun omgeving dan met een conventionele spiegel. Bovendien wordt de helderheid traploos aangepast aan de lichtomstandigheden van het moment. Dat werkt ook bij het passeren van tunnels. Vanzelfsprekend kan de helderheid van de monitoren individueel worden ingesteld waardoor ook hier het zicht optimaal kan worden ingesteld bij wisselende omstandigheden.
De zit-zicht afstelling van het systeem is eigenlijk zeer simpel. Bij conventionele spiegels geldt wanneer bestuurders hun zitpositie veranderen, de zone die ze kunnen zien ook verandert. Bij het camera monitor systeem werkt dit volledig anders. Dankzij toepassing camera/scherm ziet de bestuurder altijd hetzelfde beeld – in elke zitpositie. Het gezichtsveld kan overigens wel individueel worden ingesteld.
Manoeuvreren biedt, met een camera monitor systeem, meer mogelijkheden in vergelijking met spiegels. Het vraagt tijd om aan het systeem te wennen, als je het vraag aan de chauffeur. Dit komt mede door de positie van de camera's. De camera’s bevinden zich hoger en iets verder over de buitenranden van het voertuig dan spiegels, waardoor er meer te zien is dan bij spiegels maar met een kleine vertekening. Een goed voorbeeld is wanneer er in rechte lijn achteruit wordt gereden. In vergelijking met conventionele spiegels kunnen bestuurders bij het achteruitrijden het gevoel hebben dat ze in een hoek rijden (kijkend naar de monitor), hoewel ze in werkelijkheid in een rechte lijn rijden.
Toename van veiligheid zie je ook door de koppeling van het camera monitor systeem met het sideguard systeem. Sideguard systeem ondersteunt bestuurders door hun aandacht te vestigen op stilstaande of bewegende voorwerpen en personen in de bewaakte zone, rechts van de vrachtwagen. Wanneer er bots gevaar dreigt zal het systeem een licht- en akoestisch signaal afgeven. In combinatie met het camera monitor systeem worden deze waarschuwingen in visuele vorm getoond op het display. Ook als het gaat om de veiligheid van chauffeur, wagen en lading draagt het camera monitor systeem zijn steentje bij. Het camera systeem kan geactiveerd worden als de motor is uitgeschakeld en de gordijnen gesloten. De omgeving van het voertuig is dus zichtbaar, maar ook verdachte activiteiten met betrekking tot de vrachtwagen of lading. Om het uitstappen veilig te laten verlopen bij stilstand en uitgeschakelde motor start het systeem automatisch zodra de deur wordt geopend.
Benieuwd naar gebruik van camera monitor systeem in de praktijk?
Kijk eens naar de vlog van Altwin Bos, internationaal chauffeur bij Logicx. Hij rijdt een nieuwe Mercedes Actros L met camera monitor systeem. De opstelling van zijn vlog camera geeft een mooie inkijk hoe het systeem werkt.
Opmerkingen